Лидерот на опозицијата Никола Груевски со свои изјави и интервјуа, жестоки критики на владата и премиерот е присутен секој ден на сите локални радиостаници и најгледани национални телевизии А1, Сител, Канал 5, Телма, МРТ… и на првите страници во најчитаните дневни весници и неделни списанија. Владата и премиерите Бранко Црвенковски, Хари Костов и Владо Бучковски еден по еден се изложени на силни критики во сите медиуми без исклучок, поради скандалите и аферите кои ја шокираат јавноста безмалку секој ден.
Власта која на парламентарните избори 2002 година освои над 500.000 гласа и со коалициските партнери има двотретинско мнозинство во парламентот е под силен удар на јавноста поради неисполнување на ветувањата, неспроведување на реформите, падот на стандардот и зголемената невработеност, лошо и арогантно владеење, поради силен бран на корупција и бавниот напредок кон евроатланските интеграции, катастрофалната економска политика, загроза на правната држава, поради застој на демократските процеси, поради притисок врз медиумите, за недоволна објективност на јавниот сервис МРТ…
Државната Антикорупциска комисија и медиумите секој ден откриваат случаи за незаконско богатење и основани сомнежи за организиран криминал на високи владини функционери. Активисти и пратеници на опозицијата објавуваат фотографии на големи и убави куќи на Водно и во елитни скопски населби, на скапи автомобили и луксузни јахти со имиња и презимиња на сопствениците, јавно се прозиваат властодршците и нивните следбеници да достават докази за потеклото на имотот. Секоја вечер, на сите телевизии, во ударни термини има дебатни емисии на кои учествуваат министри и претставници на опозицијата, независни јавни личности, вистински експерти и познати новинари. Весниците на насловните страници објавуваат карикатури, стрипови, коментари и колумни кои ги жигосуваат сите злоупотреби на власта и центрите на моќ. Ништо не се премолчува. Новинарите не се задоволни со 34. место во светот во нивото на медиумските слободи. Бараат повисоки новинарски професионални стандарди и скандинавски амбиент.
Почитувани читатели под 28-годишна возраст, претпоставувам дека ова за вас е некаква фантазија, најблаго речено новинарска патка, или утопија на еден конзервативен и старомоден весникар. Но, лесно можете да проверите дека сето ова од збор до збор е вистина и само една кратка телеграфска верзија на медиумскиот амбиент и нивото на медиумските слободи во периодот од 2002 до 2006 година, со тоа што со помали, или поголеми отстапувања слична беше ситуацијата во периодот од 1991 до 2006 година кога речиси на секои четири години доаѓаше до промена на власта. Велам само луѓето над 28-годишна возраст можат да се потсетат што навистина се случуваше во периодот од 2002 година до 2006 година кога беа доволно возрасни да ја следат повнимателно македонската политичка и јавна сцена. Децата и момчињата кои тогаш имаа од 10 до 17 години, а денес се политички активни на возраст од 20 до 27 години, тешко можат да се присетат на тогашните состојби во медиумите и во државата. Ако пак зборуваме за настаните од 1990 година наваму, тогаш тоа е веќе претешко барање за нација со кратко паметење. Таква привилегија имаат само луѓето кои веќе длабоко навлегле во петтата деценија од животот со предуслов да имаат добра меморија, или што би рекле, да се со бистра глава и добро помнење. Во секој случај, поупорните, особено новинарите и студентите по новинарство, редакциите кои имаат уредно сочувани архиви, или добро архивирани интернет-изданија можат да направат вистински новинарски подвиг ако преобјават некои јавни настапи од тоа време на политичките лидери од различни периоди на која било власт и опозиција и од разни дебатни емисии. Многумина ќе зинат во чудо ако се преобјават снимки од седници на парламентот, извештаи на Антикорупциската комисија, некои карикатури, или хумористични емисии. Сето тоа е една многу реална и многу тажна приказна за тоа каде бевме и до каде стасавме во ерата на режимот на Груевски.
Што се случи во оваа црна деценија за македонската демократија. Се’ што не беше медиумски наклонето на власта и лично на премиерот Груевски е уништено, затворено, насилно со притисоци, преземено со драматична промена на уредувачките политики. По уништувањето на А1 телевизија и по пресудата од 112 години затвор на сопственичката и управувачка структура, која беше недопирлива додека даваше поддршка на власта и на Груевски, настапува најмрачниот период во македонскиот медиумски простор. Владеат стравот, заканите и тешката корупција преку предизборните кампањи и владините реклами како возвратна цена на најагресивната партиска пропаганда во историјата на новинарството. Деловните луѓе кои се сопственици на влијателните медиуми еден по еден ги предаваат своите јавни гласила на управување на ВМРО-ДПМНЕ, ДУИ и на владата со активирање на перфидна цензура преку подобни уредници и менаџерски тимови кои во партиските штабови одлучуваат што смее, а што не смее да се објави.
Македонија веќе од 2007 година почнува да ја покрива медиумски мрак и целосно нерегуларен медиумски пазар каде што власта штедро финансиски го стимулира најлошото новинарство во поновата историја. За десет години се сменети и разрешени повеќе десетици главни уредници и директори на медиуми, над 100 уредници на клучни рубрики се разрешени, превоспитани или избркани од работа, цели новинарски тимови се преселени од една во друга телевизија, радио станици или весници. Повеќе десетици новинари и уредници се казнети со баснословни глоби за објавени текстови кои некогаш се поголеми од тригодишни плати. Почнуваат малтретирањата и тепањата на новинари, нивно притворање, судење на затворски казни за напишани текстови.
Она малку што остана од чесните и професионални медиуми жилаво се бори за зачувување на елементарни професионални стандарди и за објективно новинарство и е жигосано во една невидена повеќегодишна перманентна кампања на оцрнување, нарекувајќи ги јавно странски платеници, предавници, непријатели, петта колона, соросоиди, хомосексуалци, проследено со отворени закани за нивниот живот и нивните семејства. Сето тоа е организирано со амин на власта, а во некои случаи и со директно учество на највисоките раководства, што јасно се виде од прислушуваните разговори, чувме како срамно се врбуваат новинари, на кого припаѓаат медиумите, кој ги контролира и управува и какви нарачки стасуваат до главните уредници кои се жалат дека преку глава им е од правење „куртон вести“… што во новинарството останува како синоним на најтемниот период од слугување на политиката и на водачот и главниот наредбодавец.
Сега веројатно, почитувани читатели, ви станува појасно како осмислено е уништувано цели десет години новинарството, како се кршени професионалните стандарди и како се кршени самите новинари, како се корумпирани уредниците. Ова е едно од најголемите злосторства извршени против демократијата, слободата и развојот на Македонија, против нејзината европеизација и против евроатланските интеграции на државата.
Ете затоа, почитувани читатели под 28-годишна возраст, ова што ни се случува веројатно ви е неразбирливо затоа што вие израснавте и се формиравте како личности во режим. Медиумските слободи и демократијата кои беа на пристојното 34. место во светот денес се на дното на црната дупка, некаде на 134. место заедно со африканските и азиските режими. Ќе се согласите дека ни оддалеку тоа не е проблем само на новинарите и на партиите. Тоа е кардинален проблем на сите кои ги засега недостигот на слобода и иднината на земјата.
Простете, ама мене до мачнина ми се смачени вмровските водачи кога денес зборуваат за неопходноста од медиумски слободи и за симболични казни од едно евро. Откако го осакатија новинарството со траен инвалидитет, сега предлагаат партиски мониторинг на новинарската објектив ност. Полицемерна и поцинична работа досега не сум видел и чул во професијата цели 40 години. Тие што му ги ампутираа нозете и рацете на новинарството му нудат количка на трупот. Убијците го оценуваат однесувањето на жртвата. Катастрофа.
(Објавено во Утрински)